Κάτω Νευροκόπι Δράμας - SkylandGreece

Το Κάτω Νευροκόπι βρίσκεται στο κέντρο του ομώνυμου οροπεδίου, βορειοδυτικά της Δράμας σε απόσταση 47χλμ. από το κέντρο της. Απέχει 12 χλμ. από τα σύνορα της Βουλγαρίας, όπου και βρίσκεται το τελωνείο Εξοχής. Το παλαιό όνομα της κώμης ήταν Ζύρνοβο και μετονομάστηκε σε Κάτω Νευροκόπι από τους Έλληνες του Άνω Νευροκοπίου (σήμερα στη Βουλγαρία) που προσέφυγαν εκεί μετά τη συνθήκη του Νεϊγύ.

Η ευρύτερη περιοχή του Κάτω Νευροκοπίου έχει κατοικηθεί από την Παλαιολιθική περίοδο. Οι κάτοικοι κατά την Αρχαϊκή εποχή είχαν επαφές με τα κεντρικά Βαλκάνια, αλλά και με τα παράλια της Μακεδονίας και Θράκης. Οι φυλές που κατοικούσαν ήταν Θρακικές, κυρίως Οδομάντες και Ηδωνοί. Η περιοχή του λεκανοπεδίου του Κάτω Νευροκοπίου κατακτήθηκε από το Φίλιππο Β΄. Μετά τη Μάχη των Φιλίππων, το 42 π.Χ. εγκαταστάθηκαν στην περιοχή, Ρωμαίοι. Κατά τη Βυζαντινή περίοδο, υπήρχαν μεγάλα κτήματα, ιδιωτικά και μοναστικά. Μετά τον 7ο αιώνα η περιοχή δέχτηκε κύματα σλαβικών επιδρομών από το Βορρά.

Το 1383 κατακτήθηκε η περιοχή από τους Οθωμανούς και εγκαταστάθηκαν στην περιοχή μουσουλμάνοι. Το 1530 είχε 385 χριστιανικά και 219 μουσουλμανικά νοικοκυριά

Το 1870 ιδρύθηκε η Βουλγαρική εξαρχία και μια μακρά περίοδος εθνικών ανταγωνισμών λαμβάνει χώρα και στο Κάτω Νευροκόπι. Το 1882 ξεκίνησε η προσπάθεια της Ελληνικής πλευράς να αμυνθεί στις Βουλγαρικές αξιώσεις με τη βοήθεια της ελληνορθόδοξης Μητρόπολης. Οι εξαρχικοί του Κάτω Νευροκοπίου διεκδίκησαν το ναό του Αγίου Δημητρίου. Το 1899 οι εξαρχικοί προκάλεσαν επεισόδια για τον έλεγχο του ναού και η Οθωμανική διοίκηση αποφάσισε να αναστείλει τη λειτουργία του. Το Πάσχα του 1901 οι Οθωμανική διοίκηση επέτρεψε την επαναλειτουργία του ναού με τη συμφωνία της εναλλάξ λειτουργίας σε ελληνικά και βουλγαρικά, αλλά το Πάσχα του 1902 λόγω της συνέχισης των επεισοδίων, ο ναός ξανάκλεισε. Την επόμενη χρονιά, Βούλγαροι κομιτατζήδες ανέλαβαν ένοπλη δράση στην περιοχή προκειμένου να τρομοκρατήσουν τους Ελληνικούς πληθυσμούς. Τότε δολοφονήθηκε και ο δάσκαλος Θωμάς Παπαγεωργίου. Στην κορύφωση του Μακεδονικού Αγώνα, τον Οκτώβριο του 1903, με πρωτοβουλία του μητροπολίτη Δράμας, ο ναός του Αγίου Δημητρίου λειτούργησε ξανά, ενόψει της γιορτής του ομώνυμου αγίου με συμμετοχή πατριαρχικών και εξαρχικών. Ανήμερα του Αγίου Δημητρίου όμως, ένοπλη ομάδα 30 κομιτατζήδων επιτέθηκαν στο ναό και συνέλαβαν τους Έλληνες εκκλησιαστικούς επιτρόπους Ιωάννη Ζαφειρίου, Νικόλαο Γερμανό, το γιο του Γεώργιο Γερμανό και το δάσκαλο Κωνσταντίνο Χρηστίδη, τους οποίους εκτέλεσαν. Την παραμονή των Χριστουγέννων του 1906, σώμα 300 κομιτατζήδων περικύκλωσαν το Κάτω Νευροκόπι και μετά από τρίωρη επίθεση δολοφόνησαν τους Έλληνες προύχοντες.

Ο Ελληνικός Στρατός απελευθέρωσε την κωμόπολη στις 4 Ιουλίου του 1913. Τα επόμενα χρόνια, και μετά τις ανταλλαγές πληθυσμών, στο Κάτω Νευροκόπι κατέφυγαν πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία, τον Πόντο και την Ανατολική Θράκη. Οι μουσουλμάνοι κάτοικοι μετανάστευσαν στην Τουρκία σύμφωνα με την Ελληνοτουρκική ανταλλαγή πληθυσμών ενώ, μέχρι το 1932, 324 εξαρχικές οικογένειες μετανάστευσαν στη Βουλγαρία.

Την 1η Απριλίου του 1927 η κωμόπολη μετονομάστηκε από Ζύρνοβο σε Κάτω Νευροκόπι.